28.8.08

Βίντεο από την ημέρα της εκδρομής στην Ζέρμα

Δύο link με βίντεο και φωτογραφίες από την ημέρα της εκδρομής στο χωριό της Ζέρμας, τα οποία ανέβασε κάποιος φίλος στο U-tube. Ειδικά οι φωτογραφίες με την "καττάλληλη" μουσική επένδυση είναι εξαιρετικό.

http://www.youtube.com/watch?v=J9VNDkvgMVg

http://www.youtube.com/watch?v=lew9ixO4foY

31.7.08

13 Αυγούστου εκδρομή στο εγκατελειμένο χωριό της Ζέρμας και διανυκτερευση στο Σαραντάπορο!

΄

Η φετινή εκδρομή και καλοκαιρινή συνάντηση τών νέων του Συλλόγου Νέων εκ Μαστοροχωρίων “Ο Σαραντάπορος” είπαμε να είναι στο εγκαταλελειμμένο χωρίο της Ζέρμας (παλιά Πλαγια) αφού περάσουμε πρώτα και από το μοναστήρι της Ζέρμας.
Ένα μοναδικό μέρος λοιπόν μας περιμένει!! Από μας χρειάζεται μόνο... λίγη φαντασία, λίγο κέφι, ...λίγο(;) φαϊ γιατί η όρεξη μπορεί να μην είναι λίγη... το μεσημέρι, για να κάνουμε πικ νικ, και το βράδυ θα κάνουμε διανυκτέρευση στις όχθες του Σαραντάπορου με φωτιά, τραγούδια και ότι άλλο καταφέρουμε, ίσως και κάποιο μικρό party. Είδωμεν. Μείνετε ...on line για νεώτερα! στείλτε mail αν θέλετε να βοηθήσετε σε επίπεδο ιδεών ή οργανωτικά! Για να αποδείξουμε ότι ....η τρέλλα πάει και στα βουνά!!

1.6.08

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΟ



Να στέκεται “Περήφανο” µπροστά σου, να αγναντέυεις για ώρες και να µη χορταίνεις, να µαγεύεσαι στα σπάνιας οµορφιάς δάση του, να περιπλανιέσαι για ώρες στους ατελείωτους δασικούς του δρόµους, να σε βαπτίζει στις αλπικές του λίµνες, να σε ανεβάζει και πιο ψηλά εκεί που δεν τολµά η βλάστηση, να σε πηγαίνει πίσω στο χρόνο στις µαύρες και στις λευκές σελίδες της ιστορίας του...
Διαβάστε τις σκέψεις µας να ξετυλίγονται στις πλαγιές της οροσειράς, που στους πρόποδές της είναι χτισµένα και τα χωριά µας, σε ένα ερασιτεχνικό αλλά από καρδιάς αφιέρωµα...














Σαν ταπεινοί προσκυνητές στο µνηµείο της Φύσης
Η διαδροµή στο Γράµµο ποτέ δεν µπορεί να είναι µια απλή ανέµελη εκδροµή. Ο επιβλητικός ορεινός όγκος επιβάλλεται στον επισκέπτη από την πρώτη στιγµή. Η κυριαρχία της φύσης είναι απόλυτη. Δάση µε οξιές και πεύκα, µεγάλα ξέφωτα λιβάδια. Όλες οι αποχρώσεις του πράσινου, διακόπτονται µόνο από το λευκό και πολύχρωµο πέπλο των λουλουδιών. Μια πανδαισία χρωµάτων και σπάνιων φυτών απλώνεται παντού. Στο βάθος, µέχρι εκεί που φτάνει το µάτι, απλώνεται χωρίς τέλος ο χορός των κορυφογραµµών που χρωµατίζεται από το απόλυτο γαλάζιο του ουρανού.
Το ορεινό συγκρότηµα του Γράµµου έχει βόρεια απόληξη την οροσειρά της Πίνδου, απλώνεται στους νοµούς Καστοριάς και Ιωαννίνων, χωρίζοντας τη Δυτική Μακεδονία από την Ήπειρο και ταυτόχρονα την Ελλάδα από την Αλβανία. Υψώνεται µέχρι τα 2.520 µέτρα, αποτελώντας το τέταρτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας. Από εδώ πηγάζουν ο ποταµός Σαραντάπορος και το µεγαλύτερο σε µήκος ελληνικό ποτάµι, ο Αλιάκµονας που τροφοδοτούν µε νερό πολλές περιοχές της χώρας.
Αυτό που χαρακτηρίζει τον Γράµµο και τα γύρω βουνά είναι η ποικιλία του τοπίου. Από τις δασωµένες πλαγιές ως τα απλικά λιβάδια και από τα χαµηλά φαράγγια ως τις κορυφογραµµές, κυρίαρχο ρόλο στη διαµόρφωση του τοπίου παίζει το ιδιαίτερο γεωλογικό υπόβαθρο της περιοχής, που µε τη βοήθεια του νερού και του αέρα έχει δώσει µοναδικές διαµορφώσεις.

Η σύνθεση της χλωρίδας της περιοχής του Γράµµου είναι ιδιαίτερα πλούσια σε αριθµό φυτικών ειδών, αποτελεί πόλο έλξης για τους βοτανικούς επιστήµονες, και χαρακτηρίζει τα οικοσυστήµατα ως ιδιαίτερα σηµαντικά σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Έως σήµερα, στην περιοχή, έχουν βρεθεί 650 taxa (γένη, είδη, υποείδη) που κατανέµονται σε 79 οικογένειες, ενώ λεπτοµερέστερες έρευνες αναµένεται να αυξήσουν κατά πολύ τους αριθµούς αυτούς. Δεκάδες από αυτά είναι σπάνια ή σηµαντικά ενώ 21 είναι ενδηµικά του Γράµµου, της βόρειας Πίνδου ή της ευρύτερης περιοχής. Ανάλογα µε τις επιµέρους επικρατούσες κλιµατικές, εδαφικές, τοπογραφικές συνθήκες, την ιστορία και τις ανθρώπινες επιδράσεις, παρατηρούνται διάφοροι τύποι βλάστησης και οικοτόπων, που χαρακτηρίζουν τα είδη της χλωρίδας και της πανίδας που συναντώνται στους οικοτόπους αυτούς. Στην πλούσια χλωρίδα του Γράµµου εκτός από τα έλατα και την µαύρη πεύκης, συµπεριλαµβάνονται και 3.000 είδη µανιταριών. Ο Γράµµος ήταν ένας ξεχασµένος ορεινός όγκος, φορτισµένος µε τις µνήµες του Εµφύλιου Πολέµου. Μετά όµως από τις πρόσφατες καταγραφές και µελέτες για το φυσικό περιβάλλον του αναγνωρίστηκε η οικολογική και αισθητική του αξία, ώστε σήµερα να συµπεριλαµβάνεται στις σηµαντικότερες φυσικές περιοχές στην Ελλάδα και στο δίκτυο «Natura 2000» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μεγάλης επίσης οικολογικής σηµασίας είναι τα εκτεταµένα φυσικά ώριµα δάση. Τα µικτά δάση σε ορισµένες περιοχές είναι σχεδόν ανεπηρέαστα, καθώς έµειναν εκτός εκµετάλλευσης για πολλές δεκαετίες µετά τον Εµφύλιο λόγω του φόβου των ναρκοπεδίων και της εγκατάλειψης της περιοχής από τους ανθρώπους.
Στις επόµενες παραγράφους γίνεται αναφορά των “Τύπων των φυσικών οικοτόπων” όπως αυτοί έχουν αναγνωριστεί και καταγραφεί από µελέτες που έγιναν για την ευρύτερη περιοχή του Γράµµου:
α. Ορεινή και υποορεινή ζώνη βλάστησης
1 Διαπλάσεις µε Juniperus communis σε χερσότοπουςή ασβεστόφιλους λειµώνες.
2. Οικότοποι δασών οξιάς:
α. Δάση οξιάς της φυτοκοινωνίας Luzulo - fagetum.
β. Δάση οξιάς µε Illex και Taxus, πλούσια σε επίφυτα.
γ. Δάση οξιάς της φυτοκοινωνίας Asperulo - Fagetum.
δ. Υποαλπικά δάση οξιάς µε Acer και Rumex arifolius.
3. Δάση σε χαράδρες της φυτοκοινωνίας Tillio - Acerion.
4. Ελληνικά δάση - στοές µε σκλήθρο.
5. Δάση µακεδονικής δρυός.
6. Θερµόφιλα φυλλοβόλα δρυοδάση της Βαλκανικής.
7. Ελληνικά δάση οξιάς µε Abies borisii-regis.
8. Θαµνώνες µε ιτιές της Βαλκανικής.
9. Δάση στοές µε Salix alba και Populus alba.
10. Δάση ανατολικού πλατάνου.
11. Δάση µαύρης πεύκης.
12. Μεσογειακά πευκοδάση µε ενδηµικά πεύκα της Μεσογείου, συµπεριλαµβανοµένων των Pinus mugo και Pinus leucodermis
13. Μικτά δάση οξιάς - µαύρης πεύκης.
14. Μικτά δάση οξιάς - ελάτης - µαύρης πεύκης.
15. Μικρές ορεινές υδατοσυλλογές. Τέλος στην ευρύτερη περιοχή συναντώνται, µε χαµηλή αντιπροσωπευτικότητα, και δάση Καστανιάς, και δάση µε Abies borisii-regis.
Β. Αλπική και υπαλπική ζώνη βλάστησης
Το ορεινό συγκρότηµα Γράµµου – Αρένων είναι ο χώρος της πιο εκτεταµένης εξάπλωσης αλπικών και υποαλπικών οικοσυστηµάτων στην Ελλάδα. Μέσα σ’ αυτή την έκταση παρουσιάζεται µια ποικιλία ενδιαιτηµάτων που οφείλεται κυρίως στην ποικιλοµορφία των οικολογικών συνθηκών. Η υγρασία αποτελεί σηµαντικό παράγοντα δηµιουργίας ιδιαίτερων οικολογικών συνθηκών για τη βλάστηση, σε θέσεις της περιοχής που διατηρείται µόνιµα σε υψηλά επίπεδα (κάθυγρες θέσεις, ορεινοί ποταµοί, ορεινοί υγρότοποι). Η ποικιλία των βιοτόπων που προκύπτουν
από τις παραπάνω παραµέτρους και από το γεωλογικό υπόβαθρο έχουν ως αποτέλεσµα την εµφάνιση ιδιαίτερων τύπων οικοτόπων της αλπικής – υποαλπικής ζώνης, µε τους οποίους συνδέονται άµεσα, και συχνά κατά αποκλειστικότητα σπάνια και ενδηµικά είδη χλωρίδας.
1. Αλπικά και υποαλπικά χέρσα εδάφη.
2. Ενδηµικές οροµεσογειακές διαπλάσεις µε ακανθώδεις θάµνους.
3. Αλπικοί ασβεστόφιλοι λειµώνες.
4. Χλοώδεις διαπλάσεις µε Nardus, ποικίλων ειδών, σε πυριτιούχα υποστρώµατα των ορεινών ζωνών (και υποορεινών ζωνών της ηπειρωτικής Ευρώπης).
5. Υδροχαρείς οικότοποι.
6. Επιπλέουσα βλάστηση υδροχαρών φυτών των υποορεινών ποταµών.
7. Αλκαλικοί χαµηλοί τυρφώνες.
8. Λιθώνες της Βαλκανικής χερσονήσου.
9. Χασµοφυτική βλάστηση ασβεστολιθικών βραχωδών πλαγιών.
Γ. Αγροτικοί και αγροδασικοί οικότοποι Η διάκριση του αγροτικού τοπίου σε διαφορετικές ενότητες έχει ιδιαίτερη σηµασία για την πανίδα της περιοχής. Τα διαφορετικά περιβάλλοντα, ανάλογα µε τον τύπο και την έκταση των εκµεταλλεύσεων και την δοµή της εναποµένουσας φυτικής βλάστησης, διαµορφώνουν διαφορετικές συνθήκες για την πανίδα. Ιδιαίτερα για τα αµφίβια - ερπετά και για την ορνιθοπανίδα προκύπτουν εµφανείς διαφορές στην χρήση αυτών των τύπων οικοτόπων.
Από τους πρόποδες µέχρι και την κορυφή µπορούµε να ξεχωρίσουµε τέσσερις βασικές ζώνες βλάστησης:
Χαµηλά, η παραποτάµια βλάστηση, µε κυρίαρχα είδη τα σκλείθρα και τις ιτιές. Σε κάποιες χαράδρες αναπτύσσονται και ιδιαίτεροι συνδυασµοί απαιτητικών φυλλοβόλων, όπως είναι τα σφενδάµια, οι φτελιές, οι φλαµουριές, οι ιπποκαστανιές οι λεπτοκαρυές και οι οστριές.
Ψηλότερα, αναπτύσσεται η ζώνη της δρυός, που σχηµατίζει θαµνώνες ή χαµηλά δάση µεικτά µε άλλα φυλλοβόλα.
Πάνω από τα 1.000 µέτρα βρίσκονται τα πυκνά δάση, όπου κυριαρχεί η µαύρη πεύκη, η οξιά, η ελάτη και το ρόµπολο. Ιδιαίτερη οικολογική αξία έχει το µεικτό δάσος οξιάς και κωνοφόρων του Φλάµπουρου, το οποίο δεν έχει υποστεί ποτέ καµία δασική εκµετάλλευση και έχει ενταχθεί στον κατάλογο Βιογενετικών Αποθεµάτων του Συµβουλίου της Ευρώπης.
Στις περιοχές µε υψόµετρο πάνω από 1.500 µέτρα έχουµε χιόνι πολλούς µήνες το χρόνο. Εκεί σχηµατίζονται εκτενή αλπικά λιβάδια, πολύτιµοι θερινοί βοσκότοποι και καταφύγια σπάνιας ποώδους χλωρίδας. Το γυµνό από δενδρώδη βλάστηση αλπικό τοπίο, είναι ένα από τα µοναδικά και σε τόσο µεγάλη έκταση στη χώρα µας.
Στα αλπικά λιβάδια βρίσκονται µικρές και σπάνιες αλπικές λίµνες. Η Γκίστοβα ή Αλπική Λίµνη του Γράµµου στα 2.350µ., είναι η ψηλότερη από κάθε άλλη ορεινή λίµνη στην Ελλάδα, στις λίµνες αυτές ζουν τρία είδη τρίτωνα ή “ψάρια µε πόδια” ο λοφιοφόρος, ο αλπικός και ο κοινός.
Η εναλλαγή του ανάγλυφου άλλοτε µε ήπιες και άλλοτε µε απότοµες κλίσεις, γεµάτο µε αγριολούλουδα και τρεχούµενα νερά σε βραχώδεις σχηµατισµούς αναδεικνύουν ένα τοπίο ανεκτίµητης οµορφιάς πέρα από κάθε φαντασία.
Οσον αφορά στην πανίδα, στα ποτάµια της περιοχής φιλοξενούνται 15 είδη ψαριών, όπως πέστροφες, κεφαλόπουλα, τσιρώνια, γοουρουνοµύτες, γυφτόψαρα, χέλια κ.ά., Σήµερα ο Γράµµος συµπεριλαµβάνεται στις σηµαντικές περιοχές για τα πουλιά στην Ελλάδα, σύµφωνα µε τις καταγραφές της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και του BirdLife International. Στην πλούσια πτηνοπανίδα του Γράµµου περιλαµβάνονται 142 είδη πουλιών. Ξεχωρίζουν 21 αρπακτικά πουλιά, όπως το σπάνιο διπλοσάινο, ο πετρίτης, ο λιβαδόκιρκος, το µαυροκιρκίνεζο, ο χρυσαετός, ο φιδαετός, ο σταυραετός και ο µικρός γύπας ασπροπάρης, καθώς επίσης και δασικά είδη όπως οι δρυοκολάπτες από τους οποίους υπάρχουν όλα τα είδη αυτής της ζώνης εξάπλωσης, η πετροπέρδικα, και ο κούρκος .
Οι βραχώδεις ορθοπλαγιές φιλοξενούν το αγριόγιδο, το Ευρωπαϊκό είδος αντιλόπης, που απειλείται σοβαρά. Στο Γράµµο µε 40 – 45 άτοµα υπάρχει το 10% του πληθυσµού της χώρας µας. Η παρουσία σηµαντικών πληθυσµών της καφέ αρκούδας, ενός από τα πλέον απειλούµενα άγρια θηλαστικά της Ευρώπης, αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους που ο Γράµµος εντάχτηκε στο δίκτυο «NATURA 2000». Οι έρευνες που έγιναν στην περιοχή (µε καταγραφή ιχνών, ραδιοπαρακολούθηση και αυτόµατη φωτογράφηση) έδειξαν έναν πληθυσµό περίπου 20 ατόµων το 1/10 του Ελληνικού πληθυσµού. Το βουνό αποτελεί τη φυσική δίοδο σύνδεσης των υποπληθυσµών της καφέ αρκούδας της Πίνδου µε τους πληθυσµούς Βαλκανικών χωρών.



Στα δάση του συναντώνται σταθεροί πληθυσµοί κι άλλων µεγάλων θηλαστικών εκτός της αρκούδας: βίδρες, που αποτελούν «δείκτες» της καθαρότητας των ρεµάτων της περιοχής και σήµερα θεωρούνται ένα από τα σπανιότερα και πιο απειλούµενα θηλαστικά της Ευρώπης , λύκοι, αγριόγατες, ζαρκάδια, αγριογούρουνα κ.ά. Αντίθετα, φαίνεται να έχουν χαθεί από την περιοχή τα ελάφια και οι λύγκες. Για το τελευταίο αιλουροειδές, υπάρχει ελπίδα επανεµφάνισης. Ακόµα εντοπίζονται δύο είδη ερπετών που εµφανίζουν εδώ τη νιότερη εξάπλωσή τους στην Ευρώπη, η αµµοσαύρα και η αλπική οχιά.
Αλλά ότι και τα λόγια να περιγράψουν, ότι και οι φωτογραφίες να δείξουν αυτό που µένει τελικά είναι το προσωπικό βίωµα του καθενός όταν ψηλαφίζουµε από κοντά τις οµορφιές ενός τέτοιου τόπου.
Και ειδικότερα για µας, που καταγόµαστε από τα µέρη αυτά, είναι επιτακτική ανάγκη να τον νιώσουµε, να ακούσουµε τη φωνή του. Και µε όλη µας την δύναµη να τον προστατέψουµε, να φροντίσουµε να κλείσουµε τις πληγές του από τις πρόσφατες φωτιές αλλά όχι µε µεγαλύτερες “πληγές”.
Να µπορούµε να έχουµε σαν προσκύνηµα ένα µνηµείο της φύσης και όχι ένα ακόµα µνηµείο “...πολιτισµού”



Για την ιστορία
(Kαι σε καµία περίπτωση «για να µείνει στην ιστορία»)
Όρος Γράµµος (και πέριξ)
Θέµα των ακολούθων παραγράφων είναι η καταγραφή των ιστορικών στοιχείων που σχετίζονται µε το όρος Γράµµος. Προκειµένου να αποδοθεί µία πληρέστερη εικόνα, εκτιµούµε ότι καλύτερο θα ήταν να µην περιοριζόµασταν αυστηρά στα όριο της έκτασης του βουνού. Στόχος δεν είναι να αποδοθεί η ιστορία απόλυτα επιστηµονικά και λεπτοµερέστατα, άλλωστε δεν µπορούµε να κάνουµε κάτι τέτοιο, αλλά να αναπτύξουµε µία ερασιτεχνική καταγραφή διαφόρων ιστορικών στοιχείων όλων των εποχών. Αφού οριοθετηθεί και περιγραφεί πρώτα η περιοχή, θα διαχωριστεί η διάρκεια των ετών σε διάφορες περιόδους και θα αναφερθούν όσα στοιχεία συγκεντρώσαµε σχετικά µε την κάθε µια.
Για να µιλήσει, λοιπόν, κανείς για την ιστορία ενός τόπου, καλό θα ήταν πρώτα να ξέρει πού είναι αυτός ο τόπος. Ξεκινάµε, λοιπόν, χωροθετώντας το θέµα µας. Το όρος Γράµµος (τρίτη ψηλότερη κορφή στην Ελλάδα: 2520µ.) βρίσκεται στην οροσειρά της Πίνδου, βόρεια θα λέγαµε. Νότια βρίσκεται το όρος Σµόλικας (2637µ.) και η Τύµφη (2497µ.), ανατολικά το όρος Βόιο (1802µ.), και πιότερο ανατολικά (και λίγο βόρεια) βλέπουµε το όρος Βέρνο ή Βίτσι (2128µ.). Οι υδάτινες οδοί που ρέουν στην περιοχή είναι ο ποταµός Αλιάκµονας, που πηγάζει εκ του Γράµµου και εξέρχεται δυτικά αυτού, και ο παραπόταµος του Αωού, Σαραντάπορος, που πηγάζει από τους νοτιότερους όγκους του Γράµµου και ορίζει ένα νότιο σύνορο του βουνού. Από πολιτική άποψη, το όρος βρίσκεται στα σύνορα µεταξύ της Ελλάδας και της Αλβανίας, ενώ µοιράζεται στους νοµούς Ιωαννίνων και Καστοριάς. [1,2]
Πολύ πολύ παλιά ...
Ανατολικά της κορφής του όρους Βόιου, πλησίον του σηµερινού χωριού Νόστιµο (920µ.) και εντός της ευρύτερης περιοχής του Άργους Ορεστικού, βρίσκεται ένα απολιθωµένο δάσος ηλικίας 15 - 20 εκατοµµυρίων ετών. Στο δάσος απαντώνται τροπικά και υποτροπικά φυτά, αλλά στην περιοχή θα βρει κανείς και θαλάσσια απολιθώµατα (αστερίες, µύδια, κοχύλια, σαλιγκάρια), όπως και ζωικής προέλευσης.
Χαρακτηριστικότερα ευρήµατα είναι δύο δόντια, το ένα ενός φυτοφάγου ζώου και το έτερο ενός καρχαρία, που υπολογίζεται ότι είχε µήκος 20-25 µέτρα. Τα δόντια περιµένουν τους περίεργους στο µικρό µουσείο του απολιθωµένου δάσους στο χωριό [3]. Από την άλλη, και µε βάση την «ανάπτυξη» της θερµοκρασίας του πλανήτη και την «ανύψωση» της στάθµης της θάλασσας, παίζει να αποδειχθεί ότι τα εκθέµατα του µουσείου έρχονται από το µέλλον και ουχί παρελθόθεν.
Λιγότερο πολύ παλιά...
Οι ορεινές οντότητες έχουν συνδεθεί άµεσα µε την εξέλιξη της ανθρωπότητας. Ας θεωρήσουµε ένα ευρύτατο πλαίσιο που καλύπτει την εξέλιξη του προϊστορικού ανθρώπου και τις ανάγκες του. Μπορούµε να παρατηρήσουµε σε αυτό τη θεοποίηση των βουνών (όπως και τα ποτάµια), έπειτα την θεώρηση των κορυφών τους ως κατοικία των θεών. Από την άλλη, οι ορεινοί όγκοι, µε την πλούσια χλωρίδα και πανίδα των και µε τις σπηλιές τους, θέτουν κατάλληλο περιβάλλον για µία καλύτερη ζωή ενός προϊστορικού ανθρώπου, που οδηγεί µε τη σειρά της στην εξέλιξη της κοινωνίας. Επιγραµµατικά, κατά τη νεολιθική εποχή (στο περίπου: 7000 π.Χ. - 3000 π.Χ.) τα βουνά λειτουργούσαν ως µήτρες του ανθρωπίνου πολιτισµού.
Το όρος του Γράµµου δεν είναι το πιο προσεκτικά και ενδελεχώς µελετηµένο. Η θέση του (µακριά από αστικά κέντρα) και το άγριο της µορφολογίας του καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολες τις σχετικές µελέτες. Όµως, ευρήµατα, τόσο επόµενων εποχών, όσο και γύρω περιοχών, καταδεικνύουν ότι πληθυσµοί κατοικούσαν στην περιοχή εκείνα τα χρόνια. Ένας οικισµός της εποχής αυτής, που έχει ανακαλυφθεί, είναι αρκετά ανατολικότερα του Γράµµου, η Νέα Νικοµήδεια, κοντά στη Βέροια και πλησίον της κοίτης του Αλιάκµονα και υπολογίζεται ότι χτίστηκε το 6200 π.Χ. περίπου [4]. Πλησιέστερα, στη λίµνη της Καστοριάς, προς το όρος Βέρνο, βρίσκεται, δε, ένας παραλίµνιος οικισµός που χρονολογείται από το 5500 π.Χ. [3].
Τότε όταν λέµε αρχαία...
Σηµαντικότερος αρχαιολογικός τόπος της ευρύτερης περιοχής είναι η Δωδώνη (µαντείο και θέατρο και ιερό). Ανήκει στην περίοδο του Χαλκού (3000 π.Χ. και δώθε, περίπου µέχρι το 1000 π.Χ.). Βρίσκεται αρκετά νοτιότερα του Γράµµου βέβαια οπότε γιατί το αναφέρουµε; Η εµβέλειά του ήταν πανελλήνια, οπότε το µέγεθός του θεωρούµε ότι επηρεάζει και τους γειτνιάζοντες τόπους. Πιο ειδικά, στην περιοχή του Γράµµου µελέτες έχουν δείξει ανθρώπινη παρουσία και οικισµούς από το 2000 π.Χ.
Στα επόµενα χρόνια υπάρχει µια σειρά πολιτισµών που επικρατούν τόσο στον Γράµµο, όσο και στην ευρύτερη περιοχή. Επιγραµµατικά αναφέροντάς τους έχουµε µία λίστα που ξεκινά από τους Μολοσσούς, συνεχίζει µε τους Μακεδόνες, και γνωρίζει τη µέγιστη ακµή µε τον Πύρρο. Ακολουθεί η κυριαρχία των ρωµαίων και διαφόρων άλλων πολιτισµών µέχρι να έρθει και η σειρά του βυζαντίου να ενσωµατώσει την περιοχή [5].
Μετά Χριστού εποχή...
Τα σηµερινά χωριά του Γράµµου αρχίζουν την ιστορία τους την περίοδο από τα τέλη της πρώτης χιλιετίας µ.Χ. µέχρι τα µέσα της δεύτερης. Χαρακτηριστικά σχετικά µε το χωριό της Καστάνιανης εικάζεται ότι χτίστηκε περί του 7ου αιώνα µ.Χ., αλλά σε διαφορετική από τη σηµερινή του θέση. Τον 10ο αιώνα ξαναφτιάχτηκε στη θέση Μαλνίτσα και αφού καταστράφηκε από επιδροµές ξαναχτίστηκε στη σηµερινή του θέση το 1018, όπως µαρτυρά η εντοιχισµένη πλάκα στην εκκλησία της Παναγίας. Η νέα θέση αποδείχθηκε ότι παρείχε στο χωρίο πολύ καλή προστασία αφού του επέτρεψε να διατηρηθεί µέχρι σήµερα. Τόσο γύρω από την Καστάνιανη όσο και γύρω από όλα τα χωριά της περιοχής φτιάχνονταν σε υψώµατα εκκλησίες µε πολεµίστρες που λειτουργούσαν ως φρούρια από επιδροµές διαφόρων λαών, όπως και για την έγκαιρη ειδοποίηση των κατοίκων των γύρω περιοχών [6]. Τους επόµενους αιώνες συνεχίζεται το χτίσιµο και άλλων χωριών στην περιοχή και ενοποιούνται διάφοροι µικρότεροι οικισµοί µε αποτέλεσµα να σχηµατίζονται τα σηµερινά χωριά, όπως το Κάντσικο ή Δροσοπηγή [7].
Η βασική δραστηριότητα των κατοίκων του Γράµµου, και της γύρω περιοχής φυσικά, την εποχή αυτή ήταν το χτίσιµο. Δουλεύοντας την πέτρα, που είναι άφθονη στο βουνό, έκτιζαν οικίες, δηµόσια κτήρια και, το σηµαντικότερο ίσως όλων, γέφυρες. Οι γέφυρες ήταν µία αναγκαιότητα στη µορφολογία του Γράµµου και των ορεινών περιοχών γενικότερα προκειµένου να συνδεθούν οι κοινότητες των ανθρώπων. Οι τοξωτές γέφυρες, ειδικά, αποτελούν χαρα-κτηριστικότατο δείγµα της αρχιτεκτονικής της περιοχής. Οι ντόπιοι, σχηµάτιζαν οµάδες εργασίας (µπουλούκια), και περιόδευαν στις γύρω περιοχές παρέχοντας υπηρεσίες χτισίµατος [8].
Αυτά τα χρόνια χτίζονται πολλές ιερές µονές και µοναστήρια στην περιοχή και µερικές σώζονται ακόµα. Η αρχιτεκτονική τους ξεχωρίζει καθώς ήταν η ειδικότητα του ντόπιου πληθυσµού. Ως παράδειγµα αναφέρεται το µοναστήρι της Παναγίας της Μολυβδοσκέπαστου.
Η παράδοση αναφέρει ότι χτίστηκε τον 7ο αιώνα µ.Χ. από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Πωγωνάτο.
Ένας αιώνας πίσω.


Οι συµφωνίες µετά την λήξη των βαλκανικών πολέµων, το 1913, έθεσαν τον Γράµµο στα σύνορα της Ελλάδος [9]. Η ακραία του θέση στην ελληνική επικράτεια οδήγησε να είναι ο χώρος όπου θα διαδραµατίζονταν πολλά γεγονότα της νεότερης ιστορίας. Την 28η Οκτωβρίου του 1940 οι ιταλικές δυνάµεις εισέβαλαν στην ελληνική επικράτεια. Από το όρος Γράµµος σχεδιάστηκε να περάσει η Τρίτη Ιταλική Μεραρχία Αλπινιστών, που έφερε το όνοµα Τζούλια. Από την ελληνική πλευρά, η εισβολή αντιµετωπίστηκε, επιτυχώς, µε τις εντολές του στρατηγού Κωνσταντίνου Δαβάκη. Αρχικώς, οι ελληνικές δυνάµεις υπεχώρησαν και η µεραρχία Τζούλια έφτασε βορειότερα του Μετσόβου. Τότε, µε την προσθήκη ενισχύσεων στην ελληνική δύναµη, άρχισε µία αντεπίθεση που οδήγησε στην περικύκλωση των ιταλικών δυνάµεων και την τροπή τους σε φυγή. Μία λεπτοµέρεια είναι ότι κατά τη διάρκεια της αντεπίθεσης και πλησίον του χωριού Κάντσικο, στον Προφήτη Ηλία, ο Κ. Δαβάκης τραυµατίστηκε [10]. Το όρος του Γράµµου, συνεπώς, έµελλε να αποδειχθεί το πρώτο πεδίο µάχης στο οποίο ηττήθηκαν οι δυνάµεις του άξονα κατά τον δεύτερο Παγκόσµιο Πόλεµο.
Η πλέον γνωστή ιστορική στιγµή του όρους είναι οι πολεµικές του Εµφύλιου Πολέµου. Δύο µεγάλες µάχες έλαβαν χώρα στον Γράµµο. Το καλοκαίρι του 1948 ο δηµοκρατικός στρατός είχε συγκεντρωθεί στο όρος του Γράµµου. Ο τακτικός στρατός υπερείχε κατά πολύ σε δυνάµεις και ανάγκασε τον αντίπαλό του σε υποχώρηση. Στη µάχη του 1948 χρησιµοποιήθηκαν πειραµατικά και για πρώτη φορά οι εµπρηστικές βόµβες ναπάλµ [11]. Το πείραµα ήταν επιτυχές. Ο δηµοκρατικός στρατός κάνοντας ένα ελιγµό, που από στρατηγική άποψη αποδείχθηκε αξιολογότατος, υποχώρησε προς το όρος Βίτσι περιορίζοντας τις απώλειες του. Ένα χρόνο µετά, τον Αύγουστο του 1949, στο ίδιο πεδίο µάχης, ο τακτικός στρατός κατάφερε να µην αφήσει καµία οδό διαφυγής στον δηµοκρατικό στρατό, ο οποίος υποχρεώθηκε σε αποχώρηση από την ελληνική επικράτεια, προς Βορρά.
Ο ειδικός φόρος που πλήρωσε η περιοχή στον Εµφύλιο Πόλεµο, είναι σηµαντικός ως προς την εξέλιξη του τόπου. Σε κοινωνικό επίπεδο ο εθνικός διχασµός πλήγωσε τα χωριά βαρύτατα µειώνοντας τον πληθυσµό τους και σε περιπτώσεις οδήγησε στην ερήµωσή τους. Σε συνδυασµό φυσικά µε άλλους κοινωνικούς παράγοντες, στη µετεµφυλιακή εποχή πολλοί κάτοικοι των χωριών του Γράµµου, και πολλών άλλων περιοχών της Ελλάδος αναγκάστηκαν να µεταναστεύσουν.
Σήµερα.
Σήµερα; Αφού γράφουµε και καλά ιστορικά στοιχεία! Ποια είναι η σηµερινή ιστορική κατάσταση στον Γράµµο; Ή, πιο σωστά, αν γράφαµε αύριο την ιστορία του Γράµµου, τι θα γράφαµε για το σήµερα; Ο Γράµµος είναι όρος ανεξερεύνητο και παρθένο. Η φυσική του οµορφιά το καθιστά αξιολογότατο στόχο επίσκεψης. Βρίσκεται σχετικά µακριά από αστικά κέντρα και αυτό το έχει γλιτώσει, µέχρι τώρα, από τον βιασµό της µαζικής ανθρώπινης παρέµβασης. Τα χωριά του επιβιώνουν, όσα επιβιώνουν, το καταφέρνουν,
κατά κύριο λόγο, µέσα από τις πολύ επίµονες προσπάθειες λίγων ηλικιωµένων. Οι περιορισµένες θέσεις εργασίας αποτρέπουν τους νεότερους να ζήσουν στον τόπο.
Αύριο;
Το απροστάτευτο όρος είναι ιδανική λεία για διεθνή συµφέροντα επιθετικής και µη αναστρέψιµης εκµετάλλευσής του. Η µετατροπή του σε θέρετρο για πολυτελείς διακοπές είναι µια εξέλιξη που θα φέρει τα αντίθετα από αυτά που οι υποστηρικτές της υπόσχονται. Στόχος µας θεωρούµε ότι πρέπει να είναι η, κατά το δυνατόν, µη παρεµβατική ανάπτυξη του τόπου, και η ανάδειξη της ιστορικής και φυσικής αξίας του.
Επίλογος
Απολογούµαστε για ενδεχόµενες ανακρίβειες ή ψεύδη που ενδεχοµένως να αναφέρονται στο άνωθεν κείµενο. Δυστυχώς, η επιστηµονική µας ανεπάρκεια στον χώρο της ιστορίας µας επιτρέπει µία µόνο ερασιτεχνική δουλειά µη πλήρως εµπεριστατωµένη. Θα θεωρούσαµε πολύ θετική κίνηση την αποστολή στοιχείων και γνωµών που διαφωνούν ή συµφωνούν µε τα προαναφερθέντα και θα ευχαριστήσουµε πολύ όποιον το κάνει. Ο,τιδήποτε σταλεί θα γίνει µέρος της επόµενης έκδοσης του περιοδικού.
Στόχος του κειµένου ήταν η αναφορά σε ιστορικά στοιχεία που µπορεί να είναι άγνωστα σε πολλούς και µπορεί να προκαλέσουν το ενδιαφέρον στους αναγνώστες του. Το όρος Γράµµος, όπως και κάθε περιοχή του πλανήτη, έχει τη δική της ειδική ιστορία και η γνώση της µπορεί να µας οδηγήσει σε µία καλύτερη σύνδεση µε τον τόπο και αντίληψη αυτού.

Πηγές (ή από που κλέβουµε):
[1] Οργάνωση Αρκτούρος, http://www.arcturos.gr
[2] Βικιπαίδεια, «η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια», http://el.wikipedia.org/wiki/Γράµµος
[3] Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καστοριάς, http://www.kastoria.gr/
[4] Επίτοµο λεξικό της Ελληνικής Έκδοση: ΤΟ ΒΗΜΑ, 2004, Βαγγέλης Δρακόπουλος - Γεωργία Ευθυµίου, http://www.phys.uoa.gr/~nektar/history/historia_abstract.htm
[5] Ελληνική περιφέρεια Ηπείρου, http://www.epirus.gov.gr/epirus/history.html
[6] Σωτ. Τουφίδης, “Η Κόνιτσα και τα χωριά της”
[7] Θωµάς Μουκούλης, 2-12-2003, http://www.drosopigi.com/istoriko.htm
[8] Εθνολογικό Μουσείο Ηπειρωτών Μαστόρων, Πυρσόγιαννη
[9] Μαρία Ρεπούση, Χαρά Ανδρεάδου, Αριστείδης Πουταχίδης, Αρµόδιος Τσίβας, «Ιστορία ΣΤ’ Δηµοτικού. Στα νεότερα και σύγχρονα χρόνια», Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.
[10] Βικιπαίδεια, «η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια», http://el.wikipedia.org/wiki/Κωνστιαντίνος_Δαβάκης
[11] Νικόλας Αθ. Λαζόπουλος, “Η Μάχη των Συνόρων”.

25.5.08

Κυκλοφόρησε το 1ο τευχος της "Αγκίδας"




Μετά από πολύ φιλότιμες προσπάθειες κυκλοφόρησε ΄το Πάσχα στα Μαστοροχώρια το πρώτο τεύχος του περιοδικού, “Αγκίδα” * (στα Κουδαρίτικα, Νεαρά Ύπαρξη) με ένα εκτεταμένο αφιέρωμα στο αγαπημένο μας βουνό τον Γράμμο αλλά και πολλές ακόμα σελίδες με προβληματισμούς, χαμόγελα και τραγελαφικές ιστορίες. Κάποια αποσπάσματα θα αναρτηθούν συντόμως και στο blog.
Ιδού και το ...editorial της πρώτης σελίδας:

Κοιτάζοντας το µισό χρόνο που µας πέρασε από την έκδοση του προηγούµενου τεύχους 0,5 της Αγκίδας, νιώθουµε πως στο διάστηµα αυτό ο σύλλογος άγγιξε στιγµές ζωής που τον έκαναν να ξεπερνά τον διαδικαστικό του χαρακτήρα και τελικά να πραγµατώνει τον βαθύτερο σκοπό του: να ζει και να ξεδιπλώνεται µεσ’ από τις σχέσεις των ανθρώπων του. Σχέσεις που δηµιουργήθηκαν και δηµιούργησαν ό,τι συνέβη τον χειµώνα που µας πέρασε µέσα από τις οποίες γεννήθηκε και τούτη εδώ η Αγκίδα ως ανάγκη επικοινωνίας, της ζύµωσης των ιδεών, των συναισθηµάτων και των προσδοκιών που τόσο ζωντανά έχει επιτευχθεί όλο αυτόν τον καιρό.
Η προσπάθεια αυτή έρχεται να προστεθεί στην εκδροµή για τα τσίπουρα της Πυρσόγιαννης, στην αναπαράσταση παραδοσιακού γάµου µε κλαρίνα στο λόφο του Στρέφη αλλά και στη δηµιουργία ενός blog της νεολαίας (http://www.neolaιamast.blogspot.com) ενώ µιά ιδέα για µελλοντική ανάλυση είναι η κατασκευή ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού, φτιαγµένου πάνω στο χάρτη των Μαστοροχωρίων και που, ελπίζουµε, σύντοµα να έχετε στα χέρια σας.
Η έκδοση λοιπόν αυτή θελήσαµε να είναι αφιερωµένη στο πληγωµένο και λίγο ξεχασµένο όρος Γράµµος. Τον Γράµµο που ξέρει να µας κρατάει σε απόσταση, αλλά και να τα εµπερικλείει όλα, φύλακας αγέρωχος του τόπου µας, αλλά και µάρτυρας µιας µυθικής σχεδόν ιστορίας αλλά συνάµα αµύθητης περιβαλλοντολογικής σηµασίας!
Τον Γράµµο, αυτόν τον σιωπηλό πρωταγωνιστή του ανθρώπινου γίγνεσθαι στις καλές και κακές στιγµές, µε τη δύσκολη ιστορία, τον µεγάλο οικολογικό θησαυρό, αλλά και τις “προοπτικές” για εύκολές αναπτυξιακές παγίδες που ξέρουν καλά, πώς να καταστρέφουν τα δάση.
Η Αγκίδα λοιπόν που κρατάτε στα χέρια σας, θελήσαµε να θίξει τα θέµατα αυτά και να αναδείξει τη σηµασία του παρελθόντος, του παρόντος και του µέλλοντος αυτού του βουνού. Γιατί πιστεύουµε πως όλοι µπορούµε µε κάποιο τρόπο να ενεργήσουµε προκειµένου να προστατευθεί από την άστατη εκµετάλλευση, ο ορεινός µας πλούτος που τόσο άµεσα ταυτίζεται µε την τύχη και το µέλλον των χωριών µας.

23.1.08

Επιτραπέζιο παιχνίδι με τα χωριά μας




Η ιδέα είναι καλή αναζητούνται συµπαίκτες για την υλοποίησή της
Εδώ και κάµποσο καιρό η σκέψη του επιτραπέζιου παιχνιδιού έχει µπει για τα καλά στις συναντήσεις µας, η αρχική ιδέα που έπεσε από τον Πάνο, µας άρεσε απίστευτα και ξεκινήσαµε να ...παίζουµε (µάλλον την κολοκυθιά)! Διάφορα ερωτήµατα ψάχναν απαντήσεις... και δηµιουργούσαν άλλα ερωτήµατα. Να είναι σαν φιδάκι απλοϊκό - και γιατί να είναι απλοϊκό και να µην είναι σαν το trivial µε ερωτήσεις - αν έχει ερωτήσεις να έχουν σχέση µε τα χωριά - ναι αλλά να έχει και το παιχνίδι περιήγηση στα χωριά; - και γιατί να µην είναι ένα καλντερίµι - καλά αλλά αν είναι καλντερίµι θα έχει αυτιά; - ναι εντάξει αυτό αλλά να παίζεται µε ζάρια ή µε εντολές; - και γιατί να µην παίζεται και µε τα δύο - τελικά καταλήξαµε στο συµπέρασµα ότι πετάει ο ...γάιδαρος!!!
Τέτοια θεµελιώδη ερωτήµατα µας βασάνιζαν αλλά τώρα κάπως έχουµε κατασταλάξει (µέχρι να βρεθεί κάποιος να µας τ’ αλλάξει) Λέµε λοιπόν να έχει ερωτήσεις πάνω σε ιστορικά, λαογραφικά στοιχεία, σε έθιµα των χωριών µας αλλά και ερωτήσεις του στιλ να συνεχίσουµε κάποιο παραδοσιακό τραγούδι ή ό,τι άλλο µπορείτε να φανταστείτε. Ναι!! να φανταστείτε γιατί εδώ θα χρειαστούµε και την βοήθεια ανθρώπων που έχουν ζήσει τη ζωή και τα έθιµα στα χωριά να µας βοηθήσουν. Απλά όποιος θέλει µπορεί να συλλέγει ερωτήσεις και να µας τις στείλει. Ήτε όποιος θέλει µπορεί να συµµετέχει και µε την φυσική του παρουσία στις συναντήσεις που θα γίνουν για αυτό το στόχο µπορεί να δηλώσει ενδιαφέρον, ακόµα και το να µας πει για βιβλία, περιοδικά & site που θα µπορούσαµε να αντλήσουµε στοιχεία για ερωτήσεις είναι σηµαντικό! Όποιος λοιπόν θέλει να συµµετέχει στην πραγµατοποίηση της ιδέας είναι ευπρόσδεκτος και η κάθε βοήθεια σηµαντική!!!
Μπορείτε να στείλετε mail στο neolaiamast@gmail.com ή για πιό άµεση επικοινωνία και όποιες λεπτοµέρειες στο κινητό τηλέφωνο 6972553437.
Ελάτε να ...παίξουµε!
Ελάτε να ...παίξουμε!

1.1.08

Ημερολόγια 2008

Εφέτος και μετά από πάρα πολύ σκέψη και προβληματισμό αποφασίσαμε να βγάλουμε ...δύο ημερολόγια. Στο ένα έχουμε βάλει όμορφες εικόνες, εικόνες που οδηγούν τις αισθήσεις μας, από αυτές που απλόχερα μας χαρίζει ο τόπος μας και μας καθιστούν ευγνώμονες μπροστά στην απεραντοσύνη του.
Στο άλλο θελήσαμε να κρύψουμε τους φόβους µας για τον τόπο αυτό που τόσο αγαπάμε, τις ανησυχίες µας για το µέλλον του, την ερήμωση που στοιχειώνει τις κρύες νύχτες του χειμώνα του...
Μην μπερδευτείτε οι μήνες και οι μέρες μετράνε ανάποδα!
Ο χρόνος; ...θα δείξει!!!
Ελπίζουμε να σας αρέσουν. Αν θέλετε να πάρετε μπορείτε να στείλετε email στο neolaiamast@gmail.com για να σας στείλουμε.



MAΣΤΟΡΟΧΩΡΙΑ ...που µε µαστοριά βιώνουν!

Εκεί ανθίσανε
µέχρι κι οι πέτρες,

αλήθεια κι όνειρο,
µια µελωδία.

Ας ήταν Θε’ µου
ν’ ανθίζαν όλα!

και ‘µεις να βιώναµε
την ουτοπία!


...Στα σύνορα της Ελλάδας και της Φαντασίας, εκεί στην ιδιαίτερή µας πατρίδα, εκεί που πραγµατικά µας αρέσει το λίγο που ζούµε! Εκεί που πραγµατικά ζούµε...Δεν είναι τίποτε άλλο ό,τι κρατάτε στα χέρια σας, από ψήγµατα των πολυδιάστατων βιωµάτων µας, από στιγµές που άγγιξαν τις πιο ευαίσθητες χορδές µας πατώντας στην µαγεία που διαχέει τον τόπο µας.Συναισθήµατα µοναδικά και σπάνια φωλιάζουν σε κάθε γωνιά της µικρής µας ...γωνίτσας!Κι όλα αυτά να µπερδεύονται γλυκά... Μια ολάνθιστη πλαγιά, µια µισοχιονισµένη σκεπή, µια δροσοσταλίδα από την λυτρωτική υγρασία του πρωινού, µερικά περαστικά χελιδόνια, ένα άγαλµα από πάγο, ένα πέτρινο γεφύρι αγκαλιασµένο από τα χρώµατα του φθινοπώρου ή ένα προσκύνηµα σε ξεχασµένο ‘ξωκλήσι. Κι όλα αυτά ψηλαφίζοντας κάτι πιο ...βαθύ, τη ρίζα!Γιατί ποτίζοντας τις ρίζες µας, θεριεύουν τα κλαριά µας!Μαζί µε µία ευχή για κάθε Μαστοροχωρίτη και µη, η νέα χρονιά να σας φέρει ό,τι ονειρεύεστε, αλλά να σας ...φέρει και λίγο πιο κοντά στον τόπο αυτό.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΝΕΩΝ εκ ΜΑΣΤΟΡΟΧΩΡΙΩΝ




MAΣΤΟΡΟΧΩΡΙΑ ...που µε µαστοριά ερηµώνουν

Εκεί που κάποτε
ανθιζ’ η πέτρα,

ρωγµή ο χρόνος
που όλα τ’ αλλάζει

εκείνη αγέρωχη
µα γερασµένη,

µια ν’ αντιστέκεται,
µια ν’ αραχνιάζει...

Σε τούτο ‘δώ το εντυπάκι θελήσαµε απλά να κρύψουµε (όπως όλοι κάνουν) τους φόβους µας για τον τόπο αυτό που τόσο αγαπάµε, τις ανησυχίες µας για το µέλλον του, τους εφιάλτες που στοιχειώνουν τις κρύες νύχτες του χειµώνα του, το βάρος της ξενιτιάς αλλά και την πίκρα στο βλέµµα καθώς αντικρίζεις παππούδες & πατρικά να γέρνουν προς τη γη.
Μας δυσκόλεψε πολύ η απόφαση για το αν θα έπρεπε να βγει αυτό το ...µπέρδεµα, γιατί η αλήθεια δεν είναι ακριβώς έτσι για τούτο τον τόπο, δεν παύει όµως να είναι ένα µικρό της κοµµάτι, που όσοι θέλουν να την εξωραΐζουν το περνούν απαρατήρητο...
Μικρές φθορές στο πέρασµα του χρόνου.
Μικρές και αποσπασµατικές...
αλλά µε ένα γενικότερο συµπέρασµα ότι ο χρόνος δεν µετράει το ίδιο για όλους τους τόπους...
ας γίνουµε κοινωνοί λοιπόν, µιας αλήθειας, όσο πικρή κι αν είναι...
κι ας θεµελιώσουµε µε ...πέτρα την ελπίδα!

Διαγωνισμός φωτογραφίας με θέμα τα Μαστοροχώρια για το ημερολόγιο 2009

Κάντε ...ζουµ στα Μαστοροχώρια
Εκτός από τα καλέσµα για συµµετοχή σε αυτή την γλυκιά παρέα που έχει δηµιουργηθεί,
σκεφτήκαµε ότι κάποιοι από σας θα το ‘χατε ...καµάρι, να βλέπατε µία δική σας φωτογραφία
σε ένα ηµερολόγιο του Συλλόγου µας.
Γι’ αυτό λοιπόν προκυρήσουµε διαγωνισµό φωτογραφίας µε θέµα “τα Μαστοροχώρια” µε σκοπό οι δώδεκα καλύτερες συµµετοχές να απαρτίσουν το ηµερολόγιο του 2009.
Δικαίωµα συµµετοχής έχουν όσοι είναι ή αισθάνονται νέοι, όσοι είναι ή αισθάνονται Μαστοροχωρίτες. Δηλαδή όλοι. Μπορούν να λάβουν µέρος είτε µε ψηφιακές φωτογραφίες είτε µε εκτυπώσεις (θα επιστραφούν όλες) είτε µε CD ακόµα και µε παλιές ασπρόµαυρες αξιόλογες φωτογραφίες.
O διαγωνισµός θα λήξει 30/6/2008.
Όλοι οι νικητές, φυσικά θα πάρουν και δώρα αξίας, ίσως και ...χιλιάδων ευρώ (δηλαδή ...µάλλον αναµνηστικά, απλά µε λίγη υποµονή µπορεί να πάρουν αξία!!!) ...πέρα από την πλάκα θα προσπαθήσουµε να εξασφαλίσουµε και δώρα!
Όσοι πιστοί ...ζουµάρετε!
Θα περιµένουµε µε χαρά τις συµµετοχές σας στα εξής στοιχεία:
e-mail:neolaiamast@gmail.com
Μιχάλης Κυρζίδης. Δηµητρίου Μπενίση 16 Λυκόβρυση, Τηλ.: 6972 553437,
e-mail:barabbasrgr@yahoo.gr
Αντώνης Μπαζίγος, Τηλ.: 6944 232724, e-mail:ampazig@gmail.com